آبروی ری

رى مرکز بسیار مهمّى از لحاظ علمى و فرهنگى در تاریخ ماست و سرسلسله‌ى بزرگان هم - جناب عبدالعظیم - با این‌که اهل رى نیست، اما حقّاً و انصافاً به رى و تاریخ رى آبرو داد و حقّ عظیمى به گردن همه‌ى تهرانی‌ها و اهل رى دارد.

^{بیانات در دیدار اعضاى برگزارکننده‌ کنگره‌ حضرت عبدالعظیم الحسنى (ع) ـ 12/03/1382}  

 شخصیّت جناب عبدالعظیم براى اغلب مردم ناشناخته است

جناب عبدالعظیم مرد بسیار بزرگى است. مردم مقامات علمى این بزرگوار را نمى‌دانند. به نظرم مى‌آید یک وقت جناب آقاى «رى‌شهرى» احادیث این بزرگوار را استخراج کرده بودند و شما مثل این‌که روى آن دیوار همه‌اش را نوشتید. این خیلى کمک مى‌کند به این‌که مردم از مقام محدّثىِ ایشان آگاه باشند. تجلیل از جناب عبدالعظیم، تجلیل از علم و جهاد و زهد و تقواست. ایشان صائم النّهار و قائم الّلیل بوده است. در حالات ایشان نوشته‌اند: در مدتى که ایشان در رى زندگى مى‌کرد، همه‌ى روزها را روزه مى‌گرفت و همه‌ى شبها را مشغول عبادت بود. اینها حقّاً و انصافاً چیزهاى خیلى مهمّى است. در فضیلت ایشان روایات معروفى وارد شده است. حضرت هادى علیه‌السّلام به یکى از اهالى رى که از زیارت امام حسین علیه‌الصّلاةوالسّلام مى‌آمد، فرمود: «اگر مى‌رفتى عبدالعظیم را زیارت مى‌کردى، ثوابى را که از زیارت امام حسین نصیبت شده است به تو مى‌دادند.» ما در جوار جناب عبدالعظیم زندگى مى‌کنیم، شوق کربلا هم داریم؛ امّا کمتر توفیق پیدا مى‌کنیم به زیارت این بزرگوار برویم. این یک روایت، که مقام معنوى حضرت عبدالعظیم را نشان مى‌دهد. آن روز، امام هادى علیه‌السّلام مى‌خواستند این مشعل در این نقطه از ایران بدرخشد. بى‌خود تعریف نمى‌کردند. مى‌خواستند دل‌هاى آحاد ملّتِ مسلمان را در این نقطه‌ى عالم به وسیله‌ى نور این مشعل که از انوار اهل بیت علیهم‌السّلام است و آن روز از دنیا هم رفته بود و دیگر خطرى او را تهدید نمى‌کرد، روشن کنند.

^{بیانات در دیدار اعضاى برگزارکننده‌ کنگره‌ حضرت عبدالعظیم الحسنى (ع) ـ 12/03/1382}

 ابعاد شخصیتی حضرت عبدالعظیم الحسنی (ع)

شخصیّت جناب عبدالعظیم هم شخصیت علمى بوده، هم شخصیت جهادى بوده و هم ابتکاراتى داشته است. مرحوم «شیخ نجاشى» مى‌گوید: «ایشان خطب امیرالمؤمنین را جمع‌آورى کرد.» با این حساب، ایشان در حدود صد و هفتاد سال قبل از تألیف نهج‌البلاغه، خطب امیرالمؤمنین را جمع‌آورى کرده است؛ این کارِ خیلى مهمّى است. هیچ بعید نیست که سیّدرضى رضوان‌اللَّه‌علیه از نوشته‌ى ایشان استفاده کرده باشد. از سوى دیگر ایشان به دلیل شخصیت جهادى خود، با حال اختفاء و فرار به رى آمده است. شیخ نجاشى مى‌گوید: «حارباً من السّلطان»؛ ایشان از دست خلیفه‌ى عبّاسى از عراق و حجاز گریخت و به رى آمد؛ چون رى مرکز و محل تجمّع شیعیان بود. هم در مدینه و هم در عراق، همه‌ى این‌ها مجبور نبودند از دست خلیفه بگریزند. این، مبارز بودن ایشان را نشان مى‌دهد. مشخّص مى‌شود ایشان اهل نشر معارف امامت بوده؛ به خصوص در دوران حضرت جواد و حضرت هادى علیهماالسّلام که ایشان حداقل راوى این دو امام است. دوران عجیبى بوده است؛ دوران اختناق شدید نسبت به ائمّه و درعین‌حال دوران نشاط عجیب شیعه در سراسر دنیاى اسلام. این چیز مهمّى است که در هیچ زمانى از دوران زندگى ائمّه، شیعیان این همه فعّالیت و نشاط و تحرّک و سازماندهى و گسترش در دنیاى اسلام نداشته‌اند که در دوران این سه امام - یعنى حضرت جواد و حضرت هادى و حضرت عسکرى علیهم‌السّلام - داشته‌اند؛ این در حالى است که این سه امام خودشان در مدینه و بغداد و در سامرا زیر نظر و تحت فشارهاى خیلى شدیدى قرار داشتند. معلوم مى‌شود در آن دوران، این بزرگوار شخصیت مهم و فعّالى بوده که مورد توجّه خلیفه قرار گرفته و تحت تعقیب بوده و به رى گریخته است.

بنابراین هم شخصیت جهادى است، هم شخصیت علمى است و هم محدّث است و حداقل از امام جواد و امام هادى علیهماالسّلام روایت نقل کرده است.

^{بیانات در دیدار اعضاى برگزارکننده‌ى کنگره‌ى حضرت عبدالعظیم الحسنى و بیانات در صحن حرم 12/03/82 و 05/08/1373}

حرم مطهر حضرت عبدالعظیم (ع) ـ 1347

مرجع علم دین در زمان امام هادی علیه‌السلام

یک روایت از حضرت هادى علیه‌الصّلاةوالسّلام است که هم جنبه‌ى علمى حضرت عبدالعظیم و هم جنبه‌ى معنوى آن بزرگوار را نشان مى‌دهد.  کسى خدمت امام هادى علیه‌السّلام رسید. حضرت به او فرمودند: تو در کجا هستى؟ گفت: در رى. فرمودند: هر مشکلى در امر دین داشته باشى، مى‌توانى از عبدالعظیم‌ بن‌ عبداللَّه الحسنى بپرسى. یعنى امام هادى علیه السّلام، عبدالعظیم الحسنى را به عنوان یک مرجع علم دین به شیعیان خودشان معرفى کردند. بعد در همین روایت هست که حضرت فرمودند: سلام مرا به او برسان. این هم جنبه‌ى معنوى.

^{بیانات در صحن حضرت عبدالعظیم‌الحسنى(ع) ـ 05/08/1373}