باغ توتی ( در قدیم پر بود از درخت های توت ) در غرب صحن امامزاده حضرت عبدالعظیم باغی وجود داشت که مردم از قدیم به آن باغ طوطی می گفتند، حتی هنوز هم که دیگر یک قبرستان تاریخی است. اگر به تاریخ علاقه دارید، به هیچ وجه تماشای آن را از دست ندهید.
ستارخان، شیخ محمد خیابانی، قاآنی شیرازی، قائم مقام فراهانی، آیت الله کاشانی، علامه محمد قزوینی، حسینعلی میرزا نصرت السلطنه، بدیع الزمان فروانفر، طیب حاج رضایی، محمدعلی رزم آرا و بسیاری دیگری از کسانی که نامشان بارها در تاریخ تکرار شده، در اینجا دفن شده اند.
سنگ قبر خشتی با حاشیه هایی سرخ رنگ متعلق به ستارخان، مشروطه خواه بزرگ ایرانی است.
باغ توتی یکی از دنج ترین محل های حرم است. از حیاط زیبای این باغ می شود منظره کل حرم را دید. به همین خاطر شما هم می توانید مثل بسیاری از خانواده هایی که برای زیارت آمده اند، بعد از اتمام زیارت در اینجا کمی استراحت کنید.
برج سلجوقی
اگر فرصت داشتید حتما به تماشای برج طفرل بروید که یکی از مهم ترین آثار تاریخی استان تهران است. نگهبان این برج آنقدر عاشق این برج است که تمام محوطه اطراف آن را پر از درخت و گل کرده است!
گورستان های تاریخی
اگر فرصت دارید می توانید به بسیاری نقاط دیدنی در شهر ری سری بزنید. هر چند انتخاب زیادی دارید اما ما چند محلی که نزدیک بارگاه حضرت عبدالعظیم هستند را به شما توصیه می کنیم.
کوچه آشتی کنان: اگر تمایلی به خرید ندارید و ترجیح می دهید گشتی در بافت و محله های قدیمی شهر ری بزنید، از در ضلع شرقی حرم حضرت عبدالعظیم خارج شوید و وارد محله شعرآباد شوید. از حرم تا آنجا ده دقیقه ای به شکل پیاده زمان می برد. کوچه های باریک این محله به کوچه های آشتی کنان معروفند. این کوچه ها آن قدر باریک و تنگ هستند که به ناچار آدم ها را با هم رو در رو می کند به عقیده مردم حضرت عبدالعظیم کوچه ای که آدم ها را با هم آشتی می دهد؛ انگار دیوارهای باریک رهگذرهای قدیمی را به سمت هم هل می دهند تا رودررو و چشم در چشم هم شوند و آنهایی که احتمالاً از همدیگر قهر کرده اند مجبور به آشتی شوند.
امامزاده عبدالله: از میدان شهر ری چند دقیقه ای که به سمت شمال در خیابان فداییان اسلام پیاده روی کنید به امامزاده عبدالله می رسید. امامزاده ای که نسبش به امام زین العابدین علیه السلام می رسد. گورستان امامزاده عبدالله بیش از 300 مقبره دیرینه دارد و بزرگانی مثل استاد هوشنگ ظاهری، اسدالله افشار، عمادالمالک مهدوی و منصور شریف در آن دفن شده اند.
ابن بابویه: از میدان شهر ری باید سوار تاکسی یا اتوبوس های دولت آباد شوید تا به امامزاده و گورستان ابن بابویه برسید. ابن بابویه نخستین گورستان شهر ری و دومین گورستان تهران محسوب می شود و شیخ صدوق یا همان ابن بابویه در اینجا دفن شده. علاوه بر او بسیاری از مشهورترین چهره های ایران مانند سید محمد تنکابنی، مرحوم شیخ رجبعلی نکوگویان؛ معروف به خیاط، مرحوم علی اکبر دهخدا، تختی، سید حسین فاطمی، رحیم موذن زاده اردبیلی، میرزاده عشقی و ایرانی و شهدای 30 تیر در آنجا دفن هستند.
برج طغرل: اگر تا ابن بابویه آمده اید حیف است که به برج طغرل سری نزنید. برج طغرل رو به روی آنجاست. درباره مبدأ ساخت آن اختلاف وجود دارد اما عده ای آن را آرامگاه طغرل بیک سلجوقی می دانند. به هر حال فرقی نمی کند. توصیه ما این است که حتما به آنجا بروید و زیر برج بایستید و بلند اسمی را صدا بزنید!
ورودیه برج طغرل 500 تومان است و غیر از روزهای دوشنبه همه روزهای هفته برای بازدید باز است.
چه بخوریم؟
کباب شاه عبدالعظیم!
طعم کباب های معروف بازار عبدالعظیم را باید چشید. باغ طوطی نزدیک ترین محل در داخل صحن بزرگ است و از آنجا از هر کدام از فرعی های غربی که خارج شوید به بازار حرم و خوراکی فروشی های آن می رسید. همه فرعی های بازار حضرت عبدالعظیم پر است از کبابی هایی که قدیم اسم و رسمی برای خودشان داشتند.
ممکن است تحمل گشت و گذار و خرید در این بازار که بوی کباب و ریحانش تمام بازار را پر کرده، سخت باشد. بنابراین بهتر است اول از همه طعم کباب های معروف بازار عبدالعظیم را بچشید. هنوز هم هستند کبابی هایی که ساختار قدیمی خود را حفظ کرده اند و پرسی از کبابی به مشتریان خود می دهند که هنوز لای نان سنگک با سماغ و ریحان هم زائری را به سمت خود می کشند. تقریباً تمام کبابی های اینجا غذای خوشمزه ای دارند اما کبابی حضرت در اول بازار که دکانش قدیمی است یک چیز دیگر است.
با این حال، اگر کسی هم باشد که قید نان و کباب و ریحان را می زند بهتر است به رستوران های ضلع شمالی حرم و اطراف متروی شهر ری برود تا از دیگر غذاهای حضرت عبدالعظیم که در رستوران های شهر و دیار خود نیز وجود دارد، بخورد.
چه بخریم؟
از عقیق تا تسبیح
بعد از خوردن غذا باید به فکر خرید سوغاتی بود و به بازار تاریخی حضرت عبدالعظیم که از بازارهای تاریخی است، سری زد. اینجا پر از مغازه های فروش تسبیح، انگشتر، انگشترهای عقیق، فیروزه، شرف شمس و تسبیح های قیمتی و زیورآلات نقره ای است که به قیمت های مختلف می توانید تهیه کنید.
اگر هم خواستید می توانید ادویه، دارو و عرقیات گیاهی و همین طور سوهان را هم از همین جا بخرید. البته در سال های اخیر مغازه های فروش لباس و لوازم خانگی هم در این بازار راه افتاده اند که مردم محل از آنها خرید می کنند. شما هم می توانید سراغ آنها بروید.
کجا بمانیم؟
هتل بی هتل
بهترین انتخاب برای اقامت، زائرسراهای نزدیک حرم است. متاسفانه حضرت عبدالعظیم که در گذشته بهترین و بزرگ ترین کاروانسراهای جاده ابریشم ( کاروانسرای شاه عباس - واقع در خیابان اصلی حرم که از میدان شهرری به سمت اول بازار که بیایید سمت راست می بینیدش - با دربهایی نرده ای ) را داشت و این روزها حرم حضرت عبدالعظیم ماهانه پذیرای هشت تا 10 میلیون زائر است، اما هنوز از داشتن هتل محروم است. به همین دلیل زائران مجبورند شب ها را داخل مسافرخانه های اطراف حرم که کیفیت چندانی هم ندارند یا هتل های داخل تهران بگذرانند. با این وجود ضلع شمالی حرم حضرت عبدالعظیم با ساخت و تجهیز پارک و بوستان هایی امکانات مناسب برای تشکیل کمپ و چادر مسافرتی زدن برای مسافران و زائران فراهم کرده است.
اما اگر فرهنگی (آموزش و پروررش) هستید و از قشر معلم می توانید در مهمانپذیر فرهنگیان بمانید این مهمان سرا در خیابان فداییان اسلام قرار دارد.
ده نکته طلایی
آداب زیارت
حضور در آستان حضرت عبدالعظیم مانند تمام اماکن معتبر آداب خود را دارد.
- خوابیدن شبانه در حرم و صحن های آن ممنوع است.
- عکاسی با دوربین حرفه ای در داخل صحن ها فقط با دریافت مجوز از انتظامات حرم امکان پذیر است.
- اگر در ماه های گرم به زیارت می روید حتما نظافت شخصی را رعایت کنید تا مزاحم دیگر زائران نشوید.
- هنگام زیارت حتما کفش های خود را به کفشداری تحویل دهید و مراقب شماره ای که کفشدار به شما می دهد باشید و آن را گم نکنید.
- اگر در حرم اشیایی گم کردید نباید نگران بود می توانید به بخش اشیای گم شده واقع در دفاتر نذورات مراجعه کنید. مردم چیزهایی را که پیدا می کنند به همانجا تحویل می دهند.
- ساعت های پنج تا هشت بعدازظهر شلوغ ترین ساعت های خط یک متروی تهران است و بهتر است برنامه سفر را طوری تنظیم کنید که به شلوغی نخورید.
- مراقب کودکان باشید چون صحن و رواق های شبیه هم هستند و کودکان ممکن است به راحتی به راه اشتباه بروند.
- اگر در صحن ها غذا یا خوراکی می خورید، حتما زباله ها را در سطل آشغال بریزد و چیزی روی فرش ها باقی نگذارید.
- اگر به گورستان های تاریخی سری زدید، مراقب سنگ قبرهای فرسوده باشید تا به آنها آسیب نزنید.
- کوچه های باریک اطراف حرم بسیار شلوغ است و باید مراقب موتور سوارها !! در این کوچه ها بود.
منبع : سفرنامه مجله همشهری جوان
روابط عمومی هیئت محبان سیدالکریم (ع)